به طور کلی، چهار مدل زندگی شغلی وجود دارد. یعنی هر کسی در هر جایی که شغلی دارد، حتماً جزو یکی از این چهار حالت است: کارمندی، خویش فرمایی، کارفرمایی و سرمایه گذاری. در این مقاله به توضیح این چهار نوع زندگی شغلی می پردازیم. در آخر نیز بهترین مسیر شغلی را به شما پیشنهاد می کنیم. اینکه از کجا شروع کنید و چطور در نهایت به یک کسب و کار بزرگ و سودآور برسید.
۱- مدل کارمندی
در این مدل، ما برای دیگران کار می کنیم و دستمزد می گیریم. این دستمزد می تواند ماهانه، روزانه یا هر شکل دیگری باشد. فرقی نمی کند یک کارگر ساده باشیم یا یک کارمند عالی رتبه؛ در بخش خصوصی کار می کنیم یا در یک سازمان دولتی؛ در هر حال شیوه زندگی شغلی ما کارمندی است و اصطلاحاً ما «حقوق بگیر» هستیم.
مثال هایی از مدل کارمندی
پزشکی که هر روز صبح به بیمارستان می رود و از آنجا حقوق می گیرد.
معلمی که در مدرسه تدریس می کند و حقوق بگیر آموزش و پرورش است.
۲- مدل خویش فرمایی
ما برای خودمان کار می کنیم. یعنی یک کسب و کار شخصی داریم که معمولاً به آن شغل آزاد می گوییم. مالک و مدیر کسب و کار یک نفر است. کسب و کار به شدت وابسته به یک یا دو نفر (شریک) است. در خویش فرمایی، حضور فرد در کسب وکار بسیار پررنگ است و اگر نباشد، کسب و کار تعطیل شده یا رشد نمی کند.
مثال مدل خویش فرمایی
پزشک علاوه بر کار در بیمارستان، در مطب خودش هم فعالیت می کند.
معلم در هفته تعدادی شاگرد خصوصی دارد و منبع درآمد جدیدی برای او به حساب می آید.
این نوع کسب و کارها چندان قابل توسعه نیستند و هدف اصلی صاحب کار استقلال است. یعنی خودش مدیر خودش باشد. اصطلاحاً آقا بالاسر نمی خواهند.
۳- مدل کارفرمایی 
دیگران برای ما کار می کنند. تفاوت عمده کارفرمایی با خویش فرمایی در این است که در خویش فرمایی سیستم وجود ندارد و کسب و کار به مالک آن وابسته است. اما در کارفرمایی ساختار کاملاً مشخص بوده و به حضور فرد وابسته نیست. این همان مدل از کسب و کار است که به آن کارآفرینی می گوییم.
مثال مدل کارفرمایی
پزشکی که یک مجتمع پزشکی دارد و پزشکان دیگر در آنجا طبابت می کنند. (ساختمان پزشکان)
معلمی که یک موسسه آموزشی تاسیس کرده و تعدادی معلم در آن تدریس می کنند.
هدف کارآفرینان تغییر دنیا و تاثیرگذاری بر زندگی دیگران است. بازارهای آنها ملی یا حتی بین المللی است. اما در کسب و کارهای کوچک و خویش فرمایی، هدف امرار معاش و داشتن یک شغل مستقل است. بازارشان نیز عموماً محلی است.
شرکت های خصوصی بزرگ در کشور خودمان و در همه دنیا، حاصل تفکر کارآفرینی هستند.
۴- مدل سرمایه گذاری
سرمایه برای ما کار می کند. می توانیم فرصت های سرمایه گذاری را تشخیص داده و با در پیاده سازی ایده های جدید مشارکت کنیم. در عوض، در سهام، منافع و موفقیت ها (یا شکست های احتمالی) آن آنها شریک خواهیم شد.
مثال مدل سرمایه گذاری
پزشک سهام یک بیمارستان خصوصی را خریده است.
معلم کتابی را تالیف و منتشر کرده و بارها تجدید چاپ شده است. (سرمایه الزاماً پول نیست)
پس با ۴ نوع زندگی شغلی آشنا شدیم: کارمندی، خویش فرمایی، کارفرمایی و سرمایه گذاری. حالا سوال اینجاست: چه مسیری را برای زندگی شغلی خودمان انتخاب کنیم؟
مسیر درست چیست؟
توصیه می کنیم از کارمندی شروع کنید. تا در این راه، تجربه کسب کنید و اطلاعات و ارتباطات مناسب پیدا کنید.
بعد از آن کسب و کاری برای خودتان ایجاد کنید (خویش فرما شوید). حالا یاد می گیرید یک کسب و کار چطور پا می گیرد و به چه چیزهایی نیاز دارد.
سپس آن را به یک سیستم تبدیل کنید. با این کار عملاً یک کارآفرین شده اید و می توانید کسب و کار خود را توسعه بدهید.
در مرحله بعد می توانید در همان حوزه کسب و کار به عنوان سرمایه گذار، در کسب و کارهای دیگر سرمایه گذاری کنید.
مثالی برای مسیر کاری یک رستوران زنجیره ای
فرض کنید می خواهیم در آینده صاحب یک مجموعه فست فود زنجیره ای شویم. چیزی مثل «پدر خوب» در ایران. مسیر درست این است:
با کار در یک پیتزا فروشی شروع می کنیم. در مدتی که آنجا هستیم هم کار را یاد می گرفته ایم و هم کمی پس انداز کرده ایم. حالا می توانیم اقدام به راه اندازی یک پیتزا فروشی کنیم. البته نگاهی به توسعه آن هم داریم. در حال حاضر یک مغازه پیتزا فروشی داریم. بعد از مدتی اداره پیتزا فروشی، صاحب مقدار بیشتری پول، اطلاعات کسب و کار و برند خوب می شویم. حالا وقت توسعه کسب و کار است. تعداد زیادی شعبه جدید در سراسر کشور تاسیس می کنیم. یا حتی در کشورهای دیگر. مثل مک دونالد یا کینگ برگر.
در نهایت، می توانیم با این تجربه، تخصص و سرمایه، روی استارتاپ ها، شرکت های نو و ایده های جدید سرمایه گذاری کنیم.
نکات پایانی درباره مدل های شغلی
در اولین تصویر این پست، دو قسمت سمت چپ (کارفرمایی و سرمایه گذاری) باعث ایجاد درآمد پایدار می شوند. دو نوع دیگر در سمت راست (کارمندی و خویش فرمایی)؛ درآمدشان پایدار نیست.
هدف فارسی بیز کمک به کاربران برای راه اندازی کسب و کار اینترنتی خانگی کسب و کاری با یک یا دو نفر از دوستان یا اهل خانواده. این کسب و کارها، چیزی بین خویش فرمایی و کارآفرینی است. هر چند کسب وکار اینترنتی شما خُرد است، اما چون در اینترنت، بازارتان ملی است، بنابراین شما یک سیستم کسب و کار دارید که قابل توسعه است. اگر سایت تان قابل استفاده برای فارسی زبانان کل دنیا باشد و یا به زبان دیگری هم تسلط دارید می توانید بین المللی کار کنید. یعنی برای همین کسب و کار خانگی، بازاری بین المللی پیدا کنید.
امیدوارم این مطلب برایتان مفید بوده، اگر به ادامه این موضوع علاقه دارید، توصیه می کنم پست های زیر را مطالعه کنید.
درباره درآمد پایدار
درآمد پایدار چیست؟
در چند سالگي بازنشسته مي‌شويد؟
درباره ساختار و سیستم کسب و کار
آیا با روزی ۲ ساعت کار اینترنتی می شود ماهی ۲ میلیون درآمد داشت؟
لطفا سوپ داخل دیگ را با قاشق چایی خوری هم نزنید!
کسب و کار اینترنتی؛ ماشین پول سازی
سایر پست های مفید
چگونه اندازه ی کسب و کار اینترنتی مناسب خود را تعیین کنیم؟
مراحل رشد کسب وکارهای اینترنتی چگونه است؟ (قسمت اول)
تخصص؛ يكي از رموز موفقيت كسب و كارهاي اينترنتي
نوشته انواع زندگی شغلی و طراحی مسیر شغلی مناسب اولین بار در فارسی بیز. پدیدار شد.
